Vraagwinkel

Johannes Lamotius en zijn zoon Isaac Johannes speelden een rol in de overzeese handelsexpansie van de Verenigde Provinciën tijdens de 17de eeuw. Johannes ging als militair in dienst van de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) en verbleef onder meer op Formosa (het huidige Taiwan). Isaac Johannes was commandeur (‘opperhoofd’) van Mauritius. Van hem bleef een mooie verzameling ingekleurde tekeningen van ‘zeedieren’ (vissen, kreeften en krabben) bewaard. De familie Lamotius in de 17de-eeuwse Noordelijke Nederlanden heeft wellicht Ieperse roots. Is daar iets over bekend? (B)

Volgens Frans De Brabandere verwijst de vermelding schoone vrouwe in een reglement van de schuttersgilde van Westkerke uit 1628 naar de plant belladonna (wolfskers). Deze giftige plant werkt onder meer als spierontspanner en kan beven verminderen. Kan het zijn dat de Westkerkse schutters belladonna als doping gebruikten? Zo ja, was dat uniek of kwam dat nog voor in schuttersgilden of bij andere activiteiten uit die tijd? (K.V.)

De trappistenabdij op de Katsberg werd gesticht in 1826; de eerste monniken namen oorspronkelijk hun intrek in het leegstaande klooster en de school van de broeders Antonijnen. Kort daarop nam de bouw van een nieuwe abdij een aanvang, waarbij de bakstenen ter plaatse werden gebakken, door steenbakkers uit Frelinghien (Verlinghem), een kleine plaats langs de Leie, op de Frans-Belgische grens, tussen Houplines en Deûlémont. Was Frelinghien bekend om zijn steenbakkers en zo ja, zijn er andere plaatsen bekend waar ze actief waren? (B.)

Het exemplaar van de Katholieke Universiteit Leuven van een boekje waarin het Grieks, gebruikt door Cicero, wordt toegelicht, samengesteld én gedrukt in 1557 in Parijs door Henri Stephanus, was oorspronkelijk in bezit van de Brugse humanist Franciscus Nansius. Merkwaardig is de vermelding “et amicorum” en vooral dat deze vermelding in de plaats kwam van een andere vermelding die werd geschrapt. Wat zou daar oorspronkelijk gestaan kunnen hebben? Is meer bekend over Nansius’ bibliotheek en over het gebruik, in navolging van onder meer Jean Grolier en Marcus Laurinus, van de vermelding “et amicorum”? (LV)

In 1898 drukte weduwe David Veys in Pittem een handboek voor het lager onderwijs, Het Vlaamsche huishoudboek. Dit leerboek werd samengesteld door zuster Scholastica. Weet iemand meer over deze zuster-auteur? (LVA)

Petrus Dathenus, de protestantse predikant afkomstig van Kassel of Poperinge, bracht een groot stuk van zijn leven in ballingschap door. Tijdens zijn laatste jaren verbleef hij in de Hanzestad Elbing in Polen (vandaag: Elblag), waar hij overleed in 1590. Er wordt gezegd dat de bewoners van deze plaats een grafmonument lieten oprichten, un cénataphe, waarop een levensgroot standbeeld werd geplaatst, une statue de grandeur naturelle. Bleef dit monument en standbeeld bewaard? Wat is daar over bekend? (Ludo Vandamme)

Wij willen Willem weg.
Wil Willem wijzer wezen.
Wij willen Willem weer.
Dit tekstje dat gemakkelijk over de lippen gaat, is algemeen bekend. Maar weten we wanneer het werd ‘gescandeerd’: vóór of na 1830? En werd het gebruikt door voorstanders of door tegenstanders van koning Willem? (Lucien Van Acker)

De Landbouwmaatschappij van Ieper werd in 1848 opgericht en bestond zeker veertig jaar. Ze had tot doel de landbouw in de regio te promoten en de productie op alle vlakken te verbeteren. Er werd ook een Bulletin der Landbouwmaatschappij van het Arrondissement Yperen uitgegeven. Tot op heden kon ik dat tijdschrift nergens terugvinden. Wie weet waar ik het zou kunnen raadplegen? (K.V.)

Middeleeuwse ambachten, gilden en confrérieën hadden meestal een eigen zegel als symbool van hun identiteit en als teken van hun rechtspersoonlijkheid. Ze gebruikten hun zegel voor het bezegelen van oorkonden. De wassen zegels werden vervaardigd door een metalen zegelmatrijs in de hete was te drukken. Veel van die matrijzen zijn bewaard, andere zijn verloren.

In de 18de eeuw in Brugge kregen sommige matrijzen blijkbaar een andere functie: ze werden gebruikt als siermotief voor de boekbanden van ambachten en gilden. Voorbeelden zijn gekend van het Brugse visverkopersambacht en de gilde van Onze-Lieve-Vrouw van de Droge Boom. Hierbij als illustratie het voorbeeld van het visverkopersambacht (Brugge, Rijksarchief, Ambachten, nr. 467). Was deze vorm van hergebruik algemeen of uitzonderlijk? Met andere woorden zijn er nog veel dergelijke boekbanden met stempeling van middeleeuwse zegelmatrijzen bekend? (Noël Geirnaert)

In Biekorf, 31 (1925) p. 167 staat een korte notitie over Beselare van een zekere L.N. Deze tekst, onder het kopje Vuil = tooverijachtig, gaat als volgt: ‘Een vuile hoek’ te Becelaere was de Zuidhoek, over een dertigveertig jaar. ‘t Woonden zooveel tooveressen. Wie is de auteur die ondertekende met de initialen L.N.? (Mario Dujardin)