Jaargang 122 (2022) – Aflevering 4

Artikelen

Johan R. Boelaert

Het psychisch lijden van Hugo van der Goes

385-389

Dit artikel baseert zich op de kroniek van Gaspar Ofhuys. Deze was samen met Hugo van der Goes pater in het Rooklooster in het Zoniënwoud. Ofhuys beschrijft in detail de psychische problematiek van de schilder. De auteur van dit artikel noteert er enkele bedenkingen bij.

Pieter Donche

Het grafmonument van Jan de Witte, bisschop van Cuba, naar een tekening van 1687

390-393

Het betreft een tot nu toe onbekende beschrijving van het verdwenen grafmonument van Jan de Witte uit de vroegere Predikherenkerk van Brugge. De auteur trof het aan in een Spaanstalig document van de hand van Francisco Massue uit 1687.

Dirk Van Lierde

Torhoutenaar Charles Moke, pionier van de koffieteelt in Brazilië, deel 2

394-412

In dit tweede deel wordt ingegaan op de evolutie van de fazenda Nassau, die Charles Moke in 1818 in het Tijucabos nabij Rio de Janeiro oprichtte. Deze koffieplantage bleef bestaan tot 1875 en werkte, zoals gebruikelijk in die tijd, met slaven. Na het verdwijnen ervan bleef de naam Moke in de regio in diverse plaatsnamen verderleven.

Lucien Van Acker

Drie negentiende-eeuwse pachtbrieven voor grasland in Vladslo

413-417

Er worden drie pachtbrieven van landbouwers van eigenaar Emiel-Victor de Crombrugghe de Picquendale van kasteel Ter Heyde bespreken. Ze dateren respectievelijk uit 1847, 1864 en 1867.

Marc Carlier

Joodse aanwezigheid in Brugge en Oostende in de negentiende eeuw

418-439

Heyman Morhange was in het begin van de 19de eeuw de eerste Jood die in Brugge van zich liet spreken door zijn kind in 1817 ritueel te laten besnijden. Met vier Joodse families rond 1820 en een zestal in de tweede helft van de 19de eeuw bleef hun aanwezigheid in Brugge beperkt. In Oostende vond de auteur negen Joodse namen terug tussen 1817 en 1819.

Jean Luc Meulemeester

Over het inslapen van Maria en de tentoonstelling Oog in oog met de dood in het Brugse Sint-Janshospitaal

440-453

De auteur bespreekt enkele elementen over het schilderij, de symboliek en de iconografie, die in het tentoonstellingsboek Oog in oog met de dood. Hugo van der Goes, oude meesters, nieuwe blikken niet aan bod komen.

Jan Van Acker

Een veenwinning in Veurne-Bewesterpoort, 1776-1782

454-460

Deze veenwinning gebeurde langs de huidige Potelstwegel na aanvraag van de ontvanger van de Duinenabdij in het Westkwartieer, monnik Martinus Morel. Het waren de percelen 612 en 614 van de Poppkaart.

Luc Devliegher

Zerkel (Sercus) en Guido Gezelle

461-465

Over de goede contacten tussen Guido Gezelle en de pastoor van Zerkel, Emile Descamps, en zijn bezoek in 1898 aan dit dorp.

Peter De Baets

Spindeler: een West-Vlaamse familie van militairen uit de zeventiende eeuw

466-479

De auteur bespreekt vijf militaire Spindelers (Spindelets): de uit Veurne afkomstige Sebastiaan verijdelde in 1658 de Franse aanval op Oostende; zijn neef Henricus was infanteriekapitein en afkomstig uit Wulveringem; zijn zoon Guillaume, geboren in Veurne, was kapitein in dienst van de Verenigde Provinciën; een andere zoon, Maximiliaan Albert, geboren in Nieuwpoort, was rond 1672-1674 commandant van Aardenburg; ene Jean-Baptiste vervulde ook een militaire functie.

Jan De Mey

De Nieuwen Nederlandschen notaris dictionnaris van notaris Jan-Baptist Meersseman te Ieper (1830)

480-492

Jan-Baptist Meersseman, notaris in Beselare en later in Ieper, was auteur van een notarieel leer- en modellenboek. Naast een korte biografie over deze notaris handelt dit artikel over de inhoud en de functie van zo’n boek.

Frans Debrabandere

Hoe spreken we onze familienamen uit?

493-4953

Hier worden veel voorbeelden gegeven van in het Middelnederlands gespelde familienamen die vandaag onder invloed van het Frans of de huidige Nederlandse spelling een andere uitspraak krijgen.

Mengelmaren

Over uilen en vleermuizen (LV) 439. – Rabattenbossen (Marc Dewilde) 496-498. – Kruisrelieken van Dordrecht tot Brugge (Jan Van Acker) 498-499. – Over Oostends burgemeester Thomas Blake jr (1758-1828) (Koenraad Vandenbussche)  499-501. – Geschiedenis van Wevelgem: het wachten waard (Jan Van Acker) 501-502. – Dialectstudie in Vlaanderen en Nederland (Marc Dewilde) 503-504.

Beantwoorde vragen

Viermaal twintig (Koenraad Vandenbussche) 465.

Boekbesprekingen

Johan Boussauw, Uilen en vleermuizen: een natuurhistorie (LV) 439. – Thomas Van Driessche, Rabattenbossen in Vlaanderen: een verkennend onderzoek (Marc Dewilde) 496-498. – Thomas Van Driessche, De traditionele graslandbevloeiing in Vlaanderen (Marc Dewilde) 496-498. – Frank Becuwe, Vincent Debonne & Pol Vanneste, TOOVERWERK: de wederopbouw van hoeves in de Verwoeste Gewesten van West-Vlaanderen (Marc Dewilde) 496-498. – Eric Colenbier, Kruisrelieken in Dordrecht, Middelburg & het Brugse (1420-2020) (Jan Van Acker) 498-499. – Jules Vervenne, Lieven Vervenne en Ludo Vanhove, De geschiedenis van Wevelgem: twintig eeuwen Wevelgem vanaf het ontstaan tot 1976 (Jan Van Acker) 501-502. – Veronique De Tier, Marjo Van Koppen, Miet Ooms, Jos Swanenberg en Gunther De Vogelaer, Wie spreekt wat waar: regionale taal in Nederland en Vlaanderen (Marc Dewilde) 502-503. – Veronique De Tier, Ann-Sophie Ghyselen, Roxane Vandenberghe en Johan De Caluwe, Atlas van het dialect in Vlaanderen (Marc Dewilde) 503-504.

In memoriam

Noëlla Kesteloot (B.) 417. – Dirk Callewaert (Ludo Vandamme) 492.

Kleine verscheidenheden uit Vlaamse bronnen

Stormkluiver. – Swynebackege.- Tijdwol. – Trapzoutvat. – Weerborstel. (Peter De Baets en Jan Van Acker), 503-504

Vraagwinkel

Afschaffing van eremijten. – Alzoo plouch ende eeghde ghaedt. – Jozef Heugle. – Ghekieres in Montana. – Brugse voetbal in 1519, 507